Πάμε τουαλέτα.. Αργά ή γρήγορα;

Γράφει η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΠΕΤΡΙΔΗ*

Πριν λίγες μέρες μία μητέρα μου είπε: «Ξέρετε εγώ εργάζομαι και θέλω οπωσδήποτε να εκπαιδεύσω το γιο μου, που είναι δυόμισι χρονών, να πηγαίνει τουαλέτα γιατί είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να τον δεχτούν στο δημοτικό παιδικό σταθμό». Η απάντησή μου ήταν: «Και ο γιος σας τι λέει για όλα αυτά;»

Η εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα κατά την ανάπτυξη του νηπίου. Πρόκειται για την κυριαρχία του παιδιού στο σώμα του (έλεγχος των σφιγκτήρων) αλλά και για μία κοινωνική δεξιότητα (εκμάθηση της χρήσης της τουαλέτας). Οι γονείς συχνά γίνονται ανυπόμονοι και υπερβάλουν σε ζήλο στην προσπάθειά τους να «καθαρίσει» το παιδί τους. Το μόνο όμως που καταφέρνουν είναι να αγχώνουν το παιδί και να απογοητεύονται οι ίδιοι. 

Συνήθως τα «φυσιολογικά» όρια ηλικίας κατά την οποία τα νήπια επιτυγχάνουν την ενούρηση και την εγκόπριση στην τουαλέτα είναι από δύο μέχρι τεσσάρων ετών χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν νήπια που το κατορθώνουν νωρίτερα ή ότι υπάρχει κάτι το «παθολογικό» σε όσα καθυστερούν λίγο. Το σίγουρο είναι ότι οι γονείς πρέπει να προσέχουν τα μηνύματα που τους δίνει το παιδί.

Πότε όμως μπορούμε να ξεκινήσουμε να βγάζουμε την πάνα και να καθόμαστε στο γιογιό; Μόλις το παιδάκι έχει αρχίσει να αναγνωρίζει την κατάσταση του σώματος του χρησιμοποιώντας λέξεις (τσίσα, κακά) τη στιγμή που του συμβαίνουν, είναι καλό να ανταποκριθούμε και να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον για την έναρξη της εκπαίδευσης.

Η εκμάθηση της χρήσης της τουαλέτας μπορεί για έναν ενήλικα να μοιάζει απλή διαδικασία, αλλά για ένα παιδί δύο ετών αναλύεται σε πολλά σύνθετα βήματα, όπως:

να κρατηθεί όταν νιώσει την ανάγκη, να το πει στον ενήλικα που το φροντίζει, να πάει στον αποδεκτό χώρο, να βγάλει τα ρούχα του, να καθίσει στη λεκάνη, να αφήσει τα ούρα ή τα κόπρανα, να καθαριστεί, να φορέσει τα ρούχα του. Όλα αυτά τα επιμέρους στάδια είναι για το νήπιο μικρές επιτυχίες που μπορεί να έρθουν πιο σύντομα ή πιο αργά ανάλογα με την ψυχολογική του ετοιμότητα.

Οδηγίες προς επίδοξους εκπαιδευτές ή αλλιώς αγχωμένους γονείς:

- Δεν υπάρχει συνταγή εκπαίδευσης. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό, έχει τους δικούς του ρυθμούς και τις δικές του ανάγκες (γνωστικές, συναισθηματικές, κοινωνικές).

- Μην υπερβάλετε σε προσπάθεια. Αν το παιδί νιώσει πιεσμένο από σας, θα αντιδράσει και θα έχετε αντίθετα αποτελέσματα.

Η ζωή του παιδιού είναι αρκετά πολύπλοκη και χωρίς την εκπαίδευση στη χρήση της τουαλέτας (λέξεις, πρόσωπα, τόποι, καταστάσεις, συναισθήματα).

- Δείξτε κατανόηση σε περίπτωση ατυχήματος, π.χ. μετά από μια αρρώστια ή μια συναισθηματικά φορτισμένη στιγμή.

Βάζουμε πρόγραμμα, αλλά με μέτρο, λαμβάνοντας υπόψη τις σωματικές ανάγκες του παιδιού και παρατηρώντας τα σχετικά σημάδια (ανησυχία, εγρήγορση, κοκκίνισμα, απομόνωση κ.λ.π.)

- Σε καμία περίπτωση δεν τιμωρούμε και δεν επικρίνουμε. Αντίθετα, επιβραβεύουμε τόσο το αποτέλεσμα όσο και την προσπάθεια.

Η αλήθεια είναι ότι κάθε μαμά θέλει το παιδί της να είναι καθαρό, μα πάνω από όλα θέλει το παιδί της να είναι ήρεμο και χαρούμενο.

* Ψυχολόγος, Msc Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Παιδοψυχιατρικής,

Εθν. Αντίστασης 28, Ν. Πέραμος, τηλ. 2296 300840, κιν. 6972557946