10 tips για να διδάξετε στο παιδί σας να αυτοεξυπηρετείται και να προάγετε την ανεξαρτησία του
Η ανεξαρτησία σε καθημερινές δραστηριότητες είναι ένα δώρο που θα βοηθήσει το παιδί να φροντίζει τον εαυτό του στο μέλλον συναισθηματικά, σωματικά ακόμη και οικονομικά.
Πριν ξεκινήσετε να διδάξετε οτιδήποτε, σκεφτείτε τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του δικού σας παιδιού: αν του/ της αρέσει να επιδιορθώνει πράγματα επικεντρώστε σε DIY (φτιάξτο-μόνος-σου) δραστηριότητες, εάν δυσκολεύεται να διαχειριστεί τον χρόνο του/της ή να διαχειριστεί χρήματα, φτιάξτε ένα αληθοφανές πρόγραμμα διαχείρισης χρημάτων στο σπίτι με βάση το χαρτζιλίκι του/της. Τέτοιες ευκαιρίες μάθησης ξεπηδούν διαρκώς στην καθημερινή ζωή και μπορούν να ενισχυθούν μαζί με τα μαθήματα του σχολείου (π.χ. η αφαίρεση μπορεί να συνδυαστεί με τα ρέστα από τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ ή η εκμάθηση των αριθμών με ένα τηλεφώνημα στη γιαγιά).
Aυτιστικά παιδιά, παιδιά με δυσκολίες μάθησης και ΔΕΠΥ, που έχουν διαφορετικές δεξιότητες, μαθαίνουν διαφορετικά από ένα τυπικό παιδί, και το να εστιάσουμε σε δραστηριότητες όπως αυτές είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να προσδώσουμε αξία στη μάθηση και να ενισχύσουμε την ανεξαρτησία, την αυτοπεποίθηση, τις γλωσσικές, τις κινητικές και τις κοινωνικές δεξιότητες.
10 tips για να διδάξετε στο παιδί σας να αυτοεξυπηρετείται και να προάγετε την ανεξαρτησία του:
- Βεβαιωθείτε πως διαθέτετε τον χρόνο ώστε να αφιερώσετε την αμέριστη προσοχή σας όταν διδάσκετε μία νέα δεξιότητα.
- Σιγουρευτείτε επίσης ότι παιδί σας προσέχει εξίσου εκείνη την στιγμή. Περιορίστε τα παράπλευρα ερεθίσματα και επιλέξτε ένα ήσυχο περιβάλλον στην αρχή.
- «Σπάστε» τη δεξιότητα σε απλά βήματα δίνοντας σαφείς οδηγίες πώς να ολοκληρώσει κάθε βήμα. Για παράδειγμα, για να πλύνει τα χέρια του: «άνοιξε τη βρύση, βρέξε τα χέρια, βάλε σαπούνι, τρίψε τα χέρια μεταξύ τους, ξέπλυνε τα χέρια καλά, κλείσε τη βρύση, σκούπισε τα χέρια». Επίσης μπορείτε να δώσετε βάση σε όποιο βήμα θέλετε να εμπεδώσει δίνοντας περισσότερες οδηγίες, π.χ. «τρίψε τις παλάμες και από την ανάποδη και ανάμεσα στα δάχτυλα».
- Για να βοηθήσετε περισσότερο χρησιμοποιήστε οπτικά ερεθίσματα (φωτογραφίες ή/και έτοιμες εικόνες και γραφικά) για κάθε βήμα. Όταν ολοκληρώσετε ένα βήμα, προχωρήστε στο επόμενο δείχνοντάς το.
- Επιδείξτε οι ίδιοι κάθε βήμα καθώς προχωράτε και ελέγξτε ότι το παιδί κατανοεί πλήρως πριν προχωρήσετε στο επόμενο.
- Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε κάθε φορά τις ίδιες λέξεις σε κάθε βήμα για δείξετε την σταθερότητα και τη συνέπεια που διέπει κάθε ρουτίνα. Καθώς το παιδί λειτουργεί όλο και πιο ανεξάρτητα, μπορείτε να περιορίσετε τις προφορικές οδηγίες, μέχρι να τις διακόψετε εντελώς.
- Ενθαρρύνετε και επιδοκιμάστε το παιδί για κάθε βήμα που ολοκληρώνει. Αν δεν μπορεί να ολοκληρώσει ένα βήμα μπορείτε να το βοηθήσετε. Να αποσύρετε τη βοήθειά σας πάντα ήπια και σταδιακά.
- Εάν υπάρχει η δυνατότητα προσφέρετε στο παιδί επιλογές για να νιώσει πιο ανεξάρτητο. Για το παράδειγμα του πλυσίματος χεριών μπορείτε είτε να δώσετε δύο είδη σαπουνιών: (μπάρα ή κρεμοσάπουνο) είτε πετσέτας (υφασμάτινη ή χάρτινη χειροπετσέτα). Για το ντύσιμο μπορείτε να το αφήσετε να διαλέξει το ίδιο τα ρούχα του.
- Ενισχύστε το παιδί θετικά. Ορίστε έναν αριθμό βημάτων που επιθυμείτε να ολοκληρώσει και αφήστε το να επιλέξει κάποιο ιδιαίτερο παιχνίδι για να παίξετε ή να πάτε βόλτα, συνδυάζοντας θετικές εμπειρίες και χρόνο μαζί.
- Να έχετε υπομονή. Διαθέστε όσο χρόνο χρειάζεται το παιδί για να ολοκληρώσει μία καθημερινή δραστηριότητα ή να κατακτήσει μία δεξιότητα. Δώστε κι επιπλεόν χρόνο όπου χρειάζεται.
Γιορτάστε! Πανηγυρίστε την επιτυχία κατάκτησης της δεξιότητας από το παιδί κι επιβραβεύστε το.