Αθήνα, 12-02-2025

Έθιμα Πρωτοχρονιάς

Η πρώτη μέρα του μήνα Ιανουαρίου είναι η πρωτοχρονιά.

 

Αυτή η ημέρα καλύπτεται από ένα πλήθος λαϊκών εθίμων, με πράξεις και ενέργειες μαγικές, που έχουν την προέλευσή τους στα βάθη των αιώνων.

 

Οι ελληνικές λαϊκές παραδόσεις, θέλουν τον Άγιο Βασίλειο είτε ζευγολάτη που γυρίζει και ευλογεί τα χωράφια, είτε οδοιπόρο ή μάντη.

 

Τη μέρα αυτή γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου Βασιλείου, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους πατέρες της εκκλησίας. Ο Άγιος Βασίλης ενσαρκώνει για το λαό, το πνεύμα του καινούργιου χρόνου.

 

Η καλοσυνάτη μορφή του με τη λευκή γενειάδα, τα κάτασπρα μαλλιά το γλυκό χαμόγελο, το μειλίχιο βλέμμα, δεσπόζει παντού, τριγύρω μας τις μέρες τις γιορτινές. Αυτή την εικόνα η λαϊκή φαντασία έπλασε και ριζώθηκε στην ψυχή μας. Και τον οραματιζόμαστε να έρχεται από τη μακρινή Καισάρεια, φορτωμένος δώρα και χίλια καλά.

 

Από το Βυζάντιο και συγκεκριμένα από το χειρόγραφο του δωδεκάτου αιώνα, έχουμε το επόμενο αλφαβητάριο, που θυμίζει παρόμοια νεοελληνικά που τα λένε σήμερα τα παιδιά.

 

Να ο ψυχωφελής βυζαντινός αλφάβητος του δωδεκάτου αιώνα.

 

Άλφα. Αρχηγός των απάντων.

 

Βήτα. Βασιλεύει κύριος.

 

Γάμμα. Γεννάται ο Χριστός.

 

Δέλτα. Δια λόγου Θεϊκού. 

 

Εψιλον. Έρχεται επί γης. 

 

Ζήτα. Ζωήν φέρει εν τω κόσμω.

 

Ητα. Ηλιος και σελήνη.

 

Θήτα. Θεόν προσκινούσιν.

 

Το περιεχόμενο του Βυζαντινού αλφαβήτου στη Γέννεση του Χριστού, δηλαδή στο κοσμοϊστορικό γεγονός που τα μικρά παιδιά μας αναγγέλλουν με τα κάλαντα των Χριστουγέννων και με την Αλφα - Βήτα του μικρού Άι-Βασίλη, στα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.

 

Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς στη Σιάτιστα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας κάνουν τυρόπιτα ή κολοκυθόπιτα γλυκιά και μέσα βάζουν νόμισμα τον παρά που λένε. Πριν αρχίσει το φαγητό κόβουν την πίτα σε κομμάτια για κάθε άτομο στο σπίτι, χωράφια, αμπέλια και ζώα και κατόπιν ψάχνουν να βρουν το νόμισμα. Όποιος βρει το νόμισμα είναι τυχερός της χρονιάς και κάτι καλό θα του συμβεί.

 

Με την ημέρα της Πρωτοχρονιάς συνδέθηκαν διάφορες προλήψεις, όπως η επιλογή από την οικογένεια του ατόμου το οποίο θα περάσει πρώτο το κατώφλι του σπιτιού, το πρωί της πρώτης του έτους για το "ποδαρικό". Την ίδια μέρα αποφεύγουν να προσφέρουν ο,τιδήποτε, έξω από το σπίτι, ούτε να ρίξουν νερό έξω απ' αυτό.

 

10 παραδοσιακά έθιμα της Πρωτοχρονιάς

 

1. Την πρώτη ημέρα του χρόνου εορτάζεται η μνήμη του ο Αγίου Βασιλείου που είναι από τους μεγαλύτερους πατέρες της Εκκλησίας.

 

2. Η λαϊκή παράδοση θέλει τον Άγιο Βασίλειο την Πρωτοχρονιά να είναι είτε ζευγολάτης που γυρίζει και ευλογεί τα χωράφια, είτε οδοιπόρος, είτε μάντης.

 

3. Ο Άγιος Βασίλειος την πρώτη η μέρα του χρόνου έρχεται από τη μακρινή Καισαρεία και είναι φορτωμένος με δώρα.

 

4. Την ημέρα της Πρωτοχρονιάς σε πολλά μέρη της Ελλάδας κάνουν τυρόπιτα ή γλυκιά κολοκυθόπιτα και μέσα βάζουν ένα νόμισμα που ονομάζεται παράς.

 

5. Σε άλλα μέρη φτιάχνουν ένα είδος κέικ, με συγκεκριμένη συνταγή την παραδοσιακή βασιλόπιτα, όπου κρύβουν μέσα ένα νόμισμα.

 

6. Πρώτα κόβεται η πίτα ή η βασιλόπιτα σε κομμάτια για τα άτομα του σπιτιού, για ακίνητα και ζώα, κατόπιν ψάχνουν να βρουν σε ποιόν «έπεσε» το νόμισμα και ύστερα συνεχίζει η οικογένεια το πρωτοχρονιάτικο γεύμα .Όποιος βρει το νόμισμα θεωρείται τυχερός και θα έχει μια ευνοϊκή χρονιά.

 

7. Το πρωί της πρωτοχρονιάς ένας άνθρωπος που φέρνει τύχη πιστεύεται ότι είναι να κάνει «ποδαρικό», να είναι δηλαδή ο πρώτος που θα περάσει το κατώφλι του σπιτιού.

 

8. Στην εξώπορτα του σπιτιού κρεμιέται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η πρωτοχρονιάτικη κρεμμύδα όπου το πρωί της Πρωτοχρονιάς ένας από τους δυο γονείς την παίρνει και χτυπώντας τα κεφάλια των άλλων μελών της οικογένειας τους ξυπνάει για να πάνε στην εκκλησία. Στη συνέχεια την τοποθετεί σε κάποιο μέρος του σπιτιού για υγεία και καλοτυχία.

 

9. Το σπάσιμο ενός ροδιού με το γύρισμα του χρόνου πιστεύεται ότι φέρνει χαρά, υγεία και ευτυχία, όλο το νέο έτος.

 

10. Την πρώτη μέρα του χρόνου η παράδοση λέει να μην προσφέρουμε τίποτε έξω από το σπίτι, ούτε να ρίχνουμε νερό έξω απ’ αυτό.

Τελευταία Νέα

Παιδικό πάρτυ