Χαρούμενες διακοπές με λογοτεχνία

Γράφει η ΞΑΝΘΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ*

Οι καλοκαιρινοί μήνες αντιπροσωπεύουν για τα παιδιά την ιδανική ευκαιρία για να ξεφύγουν από το κανονιστικό πλαίσιο των σχολικών τους υποχρεώσεων και να διαθέσουν όλο τον ελεύθερο χρόνο τους στο παιχνίδι, τις συναναστροφές, τα μπάνια στη θάλασσα. Ορισμένα παιδιά ωστόσο νιώθουν ένα συναισθηματικό κενό κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, είτε γιατί τους λείπουν οι φίλοι από το σχολείο είτε επειδή δεν έχουν πάντοτε τη δυνατότητα να βρουν άλλες παρέες για καθημερινό παιχνίδι. Η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων θα μπορούσε να τα ανακουφίσει κάπως και να αναπληρώσει ως ένα βαθμό αυτή την έλλειψη.

Τα βιβλία εξάπτουν τη φαντασία, ταξιδεύουν τη σκέψη και παράλληλα συμβάλλουν στη ψυχοδιανοητική ανάπτυξη των παιδιών. Ωστόσο, ασυναίσθητα πολλές φορές, τα εξωσχολικά βιβλία πέφτουν «θύματα» της σχολικής ρουτίνας, με αποτέλεσμα αρκετά παιδιά να θεωρούν ότι η λογοτεχνική ανάγνωση είναι μάλλον δύσκολο να τους προσφέρει ευχαρίστηση.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να ανατρέψουν αυτή την πεποίθηση και να εμπνεύσουν στα παιδιά την εκούσια ενασχόληση με τη ανάγνωση εξωσχολικών/ λογοτεχνικών βιβλίων;
• Πρώτα από όλα, θυμόμαστε ότι οι γονείς και οι συνήθειές τους λειτουργούν σαν παράδειγμα για τα παιδιά. Αν το παιδί μπορεί να ανακαλέσει την εικόνα του γονιού του που διαβάζει και χαίρεται ένα βιβλίο, τότε είναι πιο πιθανό να θελήσει και το ίδιο να τον μιμηθεί.
• Αποφεύγουμε να επιβάλλουμε στο παιδί τη συνήθεια του διαβάσματος. Αντίθετα, προτιμούμε να το εμπλέξουμε στην επιλογή ενός λογοτεχνικού βιβλίου και καθιστούμε αυτή τη διαδικασία ελκυστική: πηγαίνουμε μαζί του στο βιβλιοπωλείο, χαζεύουμε τους τίτλους στα ράφια, παρατηρούμε τα εξώφυλλα, ξεφυλλίζουμε. Ενθαρρύνουμε το παιδί να ψάξει το ίδιο και να μας πει τη γνώμη του.
• Φροντίζουμε να διαβάζουμε από πολύ νωρίς στο παιδί ιστορίες και παραμύθια. Η αφήγηση από ένα οικείο πρόσωπο, η φυσική παρουσία του βιβλίου στο κομοδίνο του παιδιού, η ενεργητική ακρόαση αργότερα και η ευχαρίστηση που προκύπτει από αυτή, είναι στοιχεία που εισάγουν αβίαστα το παιδί στην έννοια της ανάγνωσης. Ακόμη κι αν το ίδιο δεν έχει ακόμη μάθει να διαβάζει, είναι πολύ χρήσιμο να καθόμαστε μαζί του, να το παίρνουμε αγκαλιά και να του διαβάζουμε ένα παραμύθι, ακολουθώντας με το δάχτυλο τη γραμματοσειρά του βιβλίου ή αλλάζοντας μαζί με το παιδί τη σελίδα.
• Αναζητούμε τρόπους που εισάγουν έναν παιγνιώδη χαρακτήρα στην ανάγνωση. Για παράδειγμα, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την εξοικείωση των σημερινών παιδιών με την τεχνολογία και να τα παροτρύνουμε να παίξουν με οπτικοακουστικές, ειδικά προσαρμοσμένες για τον ηλεκτρονικό υπολογιστή εκδόσεις παιδικών λογοτεχνικών βιβλίων. Αν και κάτι τέτοιο απέχει από τη συνηθισμένη εμπειρία της ανάγνωσης, ωστόσο μπορεί να λειτουργήσει ως πιο ζωηρό ερέθισμα για κάποια παιδιά.
• Ενθαρρύνουμε το παιδί να συζητά μαζί μας για το βιβλίο που διάβασε: μιλούμε μαζί του για τους χαρακτήρες του βιβλίου, την πλοκή, την εικονογράφηση, τον συγγραφέα. Εντοπίζουμε παρέα στοιχεία της πραγματικότητας που σχετίζονται με το περιεχόμενο του βιβλίου. Η λογοτεχνική ανάγνωση μετατρέπεται έτσι σε ένα εξαιρετικό πεδίο ευκαιριών για έκφραση και επικοινωνία.

Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι χρήσιμο να συνειδητοποιήσουμε ότι η λογοτεχνική ανάγνωση δεν είναι αυτοσκοπός. Το ζητούμενο είναι να μυήσουμε τα παιδιά στο να μάθουν να απολαμβάνουν ένα βιβλίο – κι όταν το καταφέρουμε, είναι σίγουρο πως αυτή η δυνατότητα θα τα συνοδεύει για όλη τους τη ζωή, χειμώνα καλοκαίρι!

*Ψυχολόγος, MSc ψυχολογίας