Η ανάπτυξη της ομιλίας
Από πολύ νωρίς το βρέφος διαθέτει την ικανότητα να ξεχωρίζει φωνητικούς ήχους. Δείχνει προτίμηση στην ανθρώπινη φωνή και αντιδρά κάνοντας κινήσεις με το σώμα του ως απάντηση στους ήχους που ακούει. Μετά τους πρώτους μήνες αρχίζει να προφέρει τυχαίους συνδυασμούς φωνηέντων και συμφώνων, οι οποίοι σιγά-σιγά συναρμόζονται και διαμορφώνονται ανάλογα με τους ήχους του περιβάλλοντός του.
Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι η αντίληψη προηγείται της έκφρασης, δηλαδή το βρέφος κατανοεί λέξεις πολύ πριν τις προφέρει. Στο τέλος του πρώτου χρόνου υπακούει σε απλές εντολές, ξέρει το όνομα πολλών αντικειμένων και μπορεί να φτιάξει προτάσεις με μία - δύο λέξεις. Προς το τέλος του δεύτερου χρόνου γίνεται ακόμη πιο σύνθετος ο λόγος του. Μπορεί να δημιουργήσει φράσεις δύο - τριών λέξεων και μερικά παιδιά αρχίζουν να χρησιμοποιούν και ρήματα. Στον τρίτο χρόνο πλουτίζεται πολύ το λεξιλόγιο, τόσο στο επίπεδο αντίληψης όσο και στο επίπεδο της έκφρασης του λόγου. Το παιδί αρχίζει και χρησιμοποιεί αντωνυμίες. Στο τέλος του τρίτου χρόνου μπορεί να πει το όνομα αλλά και το επίθετό του, πόσο χρονών είναι κι αν είναι αγόρι ή κορίτσι. Γύρω στον 5° χρόνο το λεξιλόγιο είναι σύνθετο, πλούσιο και αρχίζει να αντιλαμβάνεται τις σχέσεις στο χώρο και στο χρόνο.
Η εξέλιξη της ομιλίας είναι εξατομικευμένη. Υπάρχουν παιδιά που έχουν μια ομαλή σταδιακή πορεία μέρα με τη μέρα, αλλά και παιδιά που για μεγάλα διαστήματα φαίνεται να μην προσθέτουν ούτε μια λέξη στο λεξιλόγιό τους, για να σας εντυπωσιάσουν κάποια στιγμή με νέες άφθονες λέξεις. Άλλα παιδιά στο τέλος του τρίτου χρόνου μιλούν ακατάπαυστα και άλλα χρησιμοποιούν μόνο λίγες λέξεις. Άλλα γίνονται αμέσως αντιληπτά γιατί έχουν ρέοντα λόγο, ενώ άλλα έχουν ακατάληπτο λόγο, κάτι που είναι φυσιολογικό στη νηπιακή ηλικία και δεν αποτελεί πρόβλημα. Σε γενικές γραμμές δεν είναι σκόπιμο να συγκρίνεται το παιδί με άλλα παιδιά. Παιδιά που μεγαλώνουν σε δίγλωσσο περιβάλλον έχει αποδειχθεί ότι προσακτούν αντανακλαστικά και τις δύο γλώσσες και τις αντιλαμβάνονται εξίσου καλά. Βεβαίως παίζει σημαντικό ρόλο η ποσοτική και ποιοτική επίδραση στο παιδί.
